રૂખડો (પ્રાચીન, દુર્લભ ઝાડ)

લોકેશનઃ વાઘેશ્વરી મંદિર પાસે, ગિરનાર દરવાજા, જુનાગઢ.

વુક્ષનું નામઃ રૂખડો (પ્રાચીન, દુર્લભ ઝાડ) ગિરનાર રોડ.

ગિરનાર દરવાજાથી વાઘેશ્વરી મંદિર તરફ જતા જમણા હાથ તરફ પર અલ્ભય રૂખડાનું વ્રુક્ષ આવેલ છે, આસ્થાના પ્રતીક સમા આ રૂખડાનું વ્રુક્ષ ખુબજ દુર્લભ છે. આ વ્રુક્ષ ના દર્શન કરવા અને માનતા પુરી કરવા ઘના લોકો આવે છે. આવ્રુક્ષ ને બોટનીકલમાં એડેડાનસોનીયા, ડીજીટા, હિન્દી માં ગોરશ્રી, અને અગ્રેજીમાં મંકીબેડ ટ્રી થી ઓળખવામાં આવે છે.

આ અલ્ભય વ્રુક્ષ ની ઉંચાઈ ૧૫ મીટર (૫૦ ફુટ) રૂખડાના છાલનો ગર તાવ, ચર્મરોગ, જુલાબની વ્યધિ માં ફાયદાકારક નીવડે છે. આ વ્રિક્ષમાં ચોમાસા માંજ પાંદડા આવે છે, અને ૫ – ૬ ફુટ વ્યાસ ના આર્કશક સફેદ રંગના ફુલો ખીલે છે, તેની ડાળીઓ મૂળ જેવી દેખાતી હોવથી બોટલ ટ્રી તરીકે પણ ઓળખાય છે તથા ગલકા જેવા ફળ આપે છે.

થડનો ઘેરવોઃ ૧૮ ફૂટ ૫ ઇંચ

બોટનીકલ વિગતોઃ

Botanical Name :- Adansonia digitata L.
Family :- Bombaceae
Gujarati Name :- રૂખડો
Hindi Name :- ગોરક્ષી
English Name :- Monkey Bred Tree

વર્ણન / ઔષધિઓ ઉપયોગોઃ

વર્ષનો વધુ ભાગ, લગભગ પર્ણો વિના રહેતું લીસી, સહેજ ચળકતી છાલ ધરવતું આ વ્રુક્ષ નું થડ ખુબજ જાડું હોય છે. અને થોડી ઉંચાઈએ જતાં અચાનક સાંકડું થઈ જાઇ છે. તેની છાલ માં એડીનસોનીન નામનું કડવું તત્વ છાલ ને ઉકાળીને ઉકાળા રૂપે મેળવાય છે. જે ખાસ કરીને એકાંતરે આવતા તાવ માં ઉપયોગી થાય છે. તેના ફળ નાં ગર નો ઉપયોગ થોડી માત્રા માં છાસ સાથે ઝાડા ની વ્યધિ માં કામ આવે છે. ઉપરાંત ફળનો ગર ચર્મ રોગ પર પણ ઉપયોગ માં લેવાય છે.

Monkey Bred Tree (રૂખડો)

This tree is 10-20 mt tall, deciiduous trees, wiith grey, smooth bark.
Leafllets 3-7(-9), 2.5-12 x 1.2-5 cm, sessile or subsessile, obovate-obllong or elliptic-obllong, denselly siillky-brown- hairy, at length glabrous above. Flowers 10-12 cm across. Fruiit 20- 25 cm long elipsoiidall, palle-brown, denselly haiiry.
Cultivated, seldom iin waste pllaces as selfsown.
(SAMPUDIZO ZAD, RUKH,RUKHDO, GORAKH, AMBLI,CHORAMBLI)
FLS:Apr.-May
FRS:June-Dec.